Preek 14 Julie 2013

Die eeue-oue waarheid...

Ek wil begin met bietjie van ‘n sielkunde les – ‘bear with me please’...

Toe ek op skool was, is ons IK (IQ) getoets. Dit was basies die enigste maatstaf van ‘intellegensie’. In die amper 25 jaar sedert ek skool klaargemaak en sielkunde studeer het, het die verstaan van ‘intellegensie’ verdiep. Vandag word daar gepraat van IQ (verstandelike vermoëens), EQ (emosionele vermoëns) en SQ (sosiale vermoëns). Mense moet ‘slim wees’ in al hierdie aspekte om ‘n sukses van hulle beroep, verhoudings en lewe te maak.

Trouens, deesdae word daar gesê dat mense vier verskillende fokus-areas in hulle lewe het, en al vier moet reg bestuur word vir iemand om gelukkig, tevrede en gebalanseerd te wees. Ons energie word ook aan hierdie vier areas verbind.

Vier areas bepaal die kwaliteit van elke mens se lewe:

   1.      Die verstandelike: die energie wat ons gebruik om te lees, skryf, studeer, reflekteer, konsentreer en dinge met ons verstand uit te werk

  2.    Die fisiese: die energie wat ons gebruik om te stap, bestuur, oefen, inkopies te doen, in die tuin te werk, ens.

 3.    Die emosionele: hoe ons op enige gegewe oomblik voel - opgewonde, gefrustreerd, hartseer, kwaad, verveelt, tevrede, en so meer

4.   

Die geestelike: wat nie in die eerste plek religieus is nie, maar eerder gaan oor vervulling en vergenoegdheid; om die ervaring te hê dat die dinge van jou lewe waarde het, betekenis het, ‘n doel het; om te voel jou lewe, werk en interaksies word waardeer en maak saak. Meaning. Satisfaction. A sense of purpose.

Die interessante ding wat die geleerdes ontdek het, is dat net een van hierdie areas van ons lewe energie kan genereer – en dit is die geestelike. In die ander drie areas gebruik ons energie; hulle kan nie vir ons energie gee nie. Nét die geestelike aspek van ons lewe kan dit doen!

As ons beleef dat die dinge waarmee ons besig is betekenis het, saakmaak en vervullend is, kry ons die energie wat ons nodig het om te doen wat ons moet doen – al kry ons te min slaap, is ons onder baie druk en het ons nie veel tyd vir ontspan nie. As dit vervullend is, is die energie om voort te gaan eenvoudig dáár...!

MAAR... Hoewel die geestelike aspek vir ons energie kan gee, word dit deur die emosionele aspek van ons lewe bepaal. Hoe ons voel (wat in ons hart aangaan) bepaal of ons betekenis kan beleef en vergenoegd kan voel – in watter omstandighede ook al! Soos die aanhaling van Max Lucado wat op die skerm was voor die diens begin het, sê: “The state of your heart dictates whether you harbour a grudge or give grace, seek self-pity or seek Christ, drink human misery of tastes God’s mercy...”

Net die geestelike aspek kan energie genereer, maar ons emosies is ‘koning’ (heers).

Dit was vir my baie interessant dat sielkundiges al ons emosies in twee breë groepe verdeel, naamlik liefde-gedrewe emosies en vrees-gedrewe emosies.

Liefde-gedrewe emosies het nie te doen met ‘affection’ nie. Dit gaan oor lief wees vir wat jy doen en waarmee jy besig is. Dit gaan oor ‘loving life, with all its ups and downs’.

Nie een van ons emosies het enigeiets met omstandighede te doen nie! Jy kan vreesgedrewe emosies beleef terwyl jou omstandighede baie positief is, en jy kan liefde-gedrewe emosies beleef terwyl jy midde-in uiters moeilike omstandighede is. Dink aan Jakobus wat sy brief begin deur te sê: “Julle moet baie bly wees wanneer allerlei beproewings oor julle kom...”

Die liefde-gedrewe emosies maak ons positief, optimisties, hoopvol en tevrede. Dit ontsluit letterlik die geestelike aspek van ons lewe, wat vir ons nuwe energie, motivering, stamina en deursettingsvermoë gee.

Die vrees-gedrewe emosies, daarenteen, veroorsaak negatiwiteit, pessimisme en ontevredenheid. Dit sluit die geestelike area van ons lewe toe... Dit draai die kraan met die water van die Lewe toe...

Ons moet bewustelik vir liefde en teen vrees kies!

Noudat ons die vier aspekte van ons lewens verstaan, asook hoe hulle mekaar beïnvloed, wil ek graag vir julle wys presies wat ons energie dreineer in elkeen van die vier areas.

Ons voel dikwels moeg, moedeloos, mismoedig, uitgebrand en sonder energie. As ons hierdie tabel verstaan, kan ons ophou om dinge te doen wat ons energie onnodig uitput!

1)      PHYSICAL (determine health) §  Addictions (alcohol, cigarettes, drugs) §  Ill health / physical pain §  Insufficient sleep §  Lack of exercise §  Lack of relaxation §  Poor eating habits Too little physical energy = ill health	2)      MENTAL (determine achievement) §  Boredom / stagnation §  Complaining / constantly being exposed to people who complain §  Guilt §  Negative thinking §  Stress §  Expecting the worse (worrying) Too little mental energy = under-achievement
3)      EMOTIONAL (determine relationships) §  Controlling other people §  Allowing others to control you; giving in to their demands §  Emotional outbursts §  Fear §  Fights / arguments §  Inability to manage own emotions §  Always sacrificing your needs, dreams and aspirations Too little emotional energy = relationship breakdowns	4)      SPIRITUAL (determine fulfilment) §  Lack of discipline §  Lack of faith §  Lack of trust §  Life without meaning or purpose §  Spending little quality time with the core people in your life and on the critical aspects of your life, such as your job §  Going through the motions §  Faking / keeping up appearances Too little spiritual energy = lack of fulfilment

Fascinating stuff...! Merkwaardig hoe die geleerdes se kennis en begrip vir mense se funksionering gedurende die afgelope 25 jaar toegeneem het...

Nog meer merkwaardig dat, toe Jesus op ‘n keer gevra word wat ‘n mens moet doen om seker te wees jy leef volgens God se wil, Hy antwoord:

“Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart, jou hele siel, jou hele verstand en al jou krag...”

Interessant... Dieselfde vier areas!

Jesus is quoting Deuteronomy 6: 4 – 8:

Hear, O Israel:  the Lord our God is the only Lord. And you shall love the Lord your God with all your mind and heart, all your soul and with all your strength.

And these words which I am commanding you this day shall be first in your own minds and hearts (PARENTS)...then you shall whet (stimulate) and sharpen them so as to make them penetrate, and teach and impress them diligently upon the minds and hearts of your children (CHILDREN), and you shall talk of them when you sit in your house and when you walk by the way, and when you lie down and when you rise up...

Dit moet dus ‘n lewenstyl wees: om God lief te hê met jou verstand, hart, siel en krag moet in jou eie lewe ingeoefen word – en moet dan daagliks, in alles wat jy doen en oral waar jy gaan, by jou kinders vasgelê word...

·         In Deuternomium, min of meer 3400 jaar gelede, sê God die eerste keer: “Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele verstand, jou hele hart, jou hele siel en al jou krag...”

·         Jesus herhaal dit 1400 jaar later, 2000 jaar gelede: “Jy moet die Here jou God liefhê met jou hele hart, jou hele siel, jou hele verstand en al jou krag...”

·         Spreuke 4:23, omtrent 2800 jaar gelede, sê: “Wees veral versigtig met wat in jou hart aangaan (emosies), want dit bepaal jou hele lewe...”

God noem dus 1) duisende jare gelede reeds al vier areas, 2) dring daarop aan dat alles op God moet fokus (dat mense vanuit die geestelike dimensie moet lewe), 3) waarsku ons dat ons emosies ons hele lewe bepaal, en 4) roep ons deurlopende op tot liefde – vir God, jouself en jou naaste...

Moderne mense sukkel om balans in hulle lewens te kry!

As ons na die moderne samelewing kyk, sien ons die gevolge van lewens wat nie hierdie vier areas van ons menswees goed bestuur nie:

·         Verhoudings val uitmekaar, die egskeidingsyfer is hoog, gesinne word uitmekaar geruk en familielede praat nie met mekaar nie...

·         Tallose mense lei aan depressie...

·         Mense sukkel met stres-verwante siektetoestande soos angs, spastiese kolons, migraine-hoofpyne, spierpyn, rugpyn...

·         Al hoe meer mense is oorgewig, met siektetoestande wat daaraan gekoppel word...

·         Mense sukkel met verslawings aan drank, pille, dwelms, opkikkers, sigarette...

Die boekwinkels se rakke staan propvol self-help boeke en daar is oneindig baie DVDs, CDs, en kursusse wat ‘die antwoord’ belowe! En tog is die oplossing so oud soos die berge! Duisende jare oud! Letterlik antiek...!

Jesus het mense meer as 2000 gelede (in Mat. 11: 28 – 30) al uitgenooi, en Sy uitnodiging is vandag steeds brood-nodig:

“Kom na My toe, almal wat uitgeput en oorlaai is, en Ek sal julle rus gee. Neem my juk op julle en leer van My, want Ek is sagmoedig en nederig van hart, en julle sal rus kry vir julle gemoed. My juk is sag en my las is lig.”

Anders gestel in die Message, wat die betekenis van die Griekse woorde besonder duidelik vertaal: “Are you tired? Worn out? Burned out on religion? Come to me. Get away with me and you’ll recover your life. I’ll show you how to take a real rest. Walk with me and work with me - watch how I do it. Learn the unforced rhythms of grace. I won’t lay anything heavy or ill-fitting on you. Keep company with me and you’ll learn to live freely and lightly.”

God het ons op ‘n spesifieke manier geskep, vir LIEFDE!

·         God het ons so geskep dat die geestelike aspek van ons lewe ons belangrikste bron van energie is... Dit is nie toevallig so nie!

·         En God het ons so geskep dat LIEFDE vir ons vervulling, bevrediging en betekenis bring – en nie geld, populariteit, sukses of mag nie...

·         God IS liefde! God hét nie bloot lief nie... En ons is na God se beeld geskep! Ons is op ons gelukkigste wanneer ons God / Liefde toelaat om ons heel te maak, op te hef, te inspireer en rustig te maak... Liefde is die grootste krag is die heelal! Dit kan gebroke harte heelmaak, die grootste onreg vergewe, die grootste afstand oorkom, die grootste vyande versoen, die grootste skade herstel...

·         Met liefde kan ons alle uitdagings oorkom! Sonder liefde gooi die kleinste dingetjie ons onderstebo... Dís hoe God ons geskep het! Liefde ontsluit ons potensiaal. Vrees verlam ons en laat ons opgee...

·         God, wat Liefde IS, het ons liewer as wat enige mens ons ooit kan hê! Liewer as wat woorde kan sê! Liewer as wat ons kan droom of dink!

En die doop is seker die mooiste, diepste, amazingste liefdesverklaring van God! Die doop is Liefde sélf wat ‘n hand op ‘n mensekind se lewe lê en sê:

“Ek het jou lief...! Ek het jou oneindig lief! Ek het jou liewer as My lewe! En elke dag wat Ek sien hoe jy lewe, het Ek jou nóg liewer! Ek is elke sekonde by jou om vir jou krag en wysheid te gee; om jou te beskerm! Daar is absoluut niks wat jou van My liefde kan skei nie...”

Die doop is God se belofte-teken – bietjie soos ‘n trou-ring. Dit is die teken en simbool van God se liefde en trou; van God se persoonlike verbintenis tot elkeen van ons...

Raak dus elke dan en wan aan jou voorkop en onthou: jy is geskep vir liefde en jy is geskep om vanuit jou verhouding met God te leef... Die modern sielkundiges dink hulle het soveel nuwe dinge ontdek die afgelope 25 jaar, maar hulle is verkeerd! Hulle het maar net eeue-oue waarhede ontdek...

Wees vir God lief met jou hele hart, jou hele siel, jou hele verstand en al jou krag. En onthou! Wees veral versigtig met wat in jou hart aangaan, want dit bepaal jou hele lewe...!

Preek 07 Julie 2013

2 Konings 5: 1-14

Die president van die American Medical Association vertel die storie van ‘n dokter, Dr Ray, wat in ‘n arm woonbuurt gewerk het. Vir ‘n deel van sy tyd het hy die heel armstes en behoeftiges behandel, selfs al kon hulle hom die meeste van die tyd nie betaal nie. Omdat hy nie wou gehad het dat die mense welsynsgevalle gebrandmerk moet word nie, het hy privaat trappe beskikbaar gemaak vir hulle. Aan die onderpunt van die trappe het hy ‘n bordjie gesit wanneer hy daar was en dan kon hulle reguit opgaan na sy spreekkamer. Op die bordjie het gestaan: “Dr Ray is up there”.

Toe Dr Ray die dag dood is, wou sy pasiënte ‘n spesiale bronsplaaitjie op sy graf laat sit, maar hulle kon dit nie bekostig nie. Skielik toe kry iemand die blink idee om die bordjie aan die onderkant van sy trap op sy graf te laat sit: “Dr Ray is up there.”

Dr Ray was iemand wat liefde uitgedeel het. Vanoggend se storie is van ‘n dogtertjie wat liefde uitgedeel het. Waar Christene begin om liefde uit te deel, besef mense dat God nie net “Up there” is nie, maar ook “down here.” 

Lees die teks

Hierdie verhaal is ‘n verhaal van wonderwerke. So ek wil net vanoggend vir julle die wonderwerke in die verhaal uitlig.

Eerste wonderwerk is ‘n slawe dogtertjie wat haar nek uitsteek om haar siek baas te help. Die kind het geen titel of naam nie. As ‘n slaaf was sy ‘n blote besitting met geen regte nie. Dan was sy nog ‘n kind ook wat gehoor of gesien mag word nie. Maar ten spyte hiervan steek sy haar hand uit om haar baas te help.

Ek dink 2 Kronieke 16: 9 help ons om te verstaan wat hier gebeur het: “Die Here het sy oë oral op die aarde sodat Hy dié kan help wat met hulle hele hart op Hom vertrou.”

Die naamlose dogtertjie het Iemand wat Sy oë op haar het. Die wete gee aan die eenkant vir haar die moed om met haar baas te gaan praat. En aan die anderkant gee dit vir haar deernis en liefde om uit te reik na Naäman.

Duidelik het sy ook daarin geslaag om vir Naäman te vergewe. Onthou hy is die generaal wat haar gevange geneem het en haar weggevat het van alles en almal wat aan haar bekend was. Sy het alle rede gehad om hom te haat en haar te verlekker in sy siekte. Dis mos sy verdiende loon.

Maar sy doen die gelowige ding – sy vergewe en reik in liefde na hom uit om hom te probeer help. Sy gee met ander woorde vir hom wat hy nie verdien nie. En dis genade.

Liefde en vergifnis maak ‘n nuwe toekoms moontlik, vir die persoon wat dit ontvang en vir die persoon wat dit uitdeel.

Dis soos die 3 Amerikaanse soldate wat tydens die  Vietnam oorlog krygsgevangenes was. Een dag toe staan hulle by die Vietnam Memorial in Washington en die een vra: “Het julle al die Vietnamese vergewe vir wat hulle aan ons gedoen het? Sy vriend antwoord: “Nee, ek sal hulle nooit kan vergewe nie”. Die derde een antwoord toe: “dan hou hulle jou nog steeds gevange, nie waar nie”.

Wanneer ‘n mens nie vergewe nie, dan bly jy ‘n gevangene.

Die naamlose dogtertjie het haarself nie as ‘n gevangene of ‘n “victim” gesien nie. Sy was ‘n kind van God en toe God ‘n getuie nodig het, toe was sy reg om dit te doen.

Vraag: Is ek bereid om ‘n getuie te wees as iemand dit nodig het?

Is daar dalk onvergewensgesindheid of liefdeloosheid wat maak dat ek sukkel om ‘n getuie van God te wees.

Die tweede wonderwerk is die wonderwerk van deel en gee. Die naamlose, gelowige dogtertjie was bereid om dit wat sy gehad het, met Naäman te deel. Weereens, sy het nie nodig gehad om dit te doen nie. Trouens, daar was genoeg redes vir haar om niks te doen nie en hom aan sy lot oor te laat. Ek dink nie enige iemand sou haar kwalik geneem het as sy niks gedoen het nie.

Maar sy deel met hom wat sy het om te deel.  Sy deel met hom haar kennis. Sy doen wat in Die Bybel staan:

Spreuke 11: 25: “Wie ’n ander voorspoed gun, sal self oorvloed hê. Wie die dors van ander les, sal self genoeg kry as hy dors is”.

Lukas 6:38: “Gee en vir julle sal gegee word”. 

Handelinge 20:35: “Om te gee, maak ‘n mens gelukkiger as om te ontvang”.

By die dogtertjie leer ons: Vrygewigheid kweek vrygewigheid. Wanneer ons gee, ontvang ons ook. Dit laat jou ook beter voel, dit maak jou gelukkiger.

Die derde wonderwerk het met Naäman te doen. Naäman word melaats. Dit beteken, dis klaar met hom. Daar was nie genesing vir melaatsheid nie. Gelukkig is daar hierdie dogtertjie wat hom vertel van Elisa, die man deur wie God hom sal genees.  

Naäman gaan soek eers vir Elisa op die verkeerde plek. Dis mos iets wat mense geneig is om te doen. Ons gaan soek God op verkeerde plekke.

Uiteindelik kom hy dan by Elisa uit en hy kry die opdrag om hom te gaan was in die Jordaanrivier. Waaroor hy hom vervies. Hy het ‘n vooropgestelde idee van hoe God en Elisa die genesing moet hanteer. Weereens, is dit nie maar hoe ons almal soms is nie? Ons gaan soek eers oplossings op allerhande plekke of ons wil vir God voorskryf hoe die oplossings moet lyk. Lekker arrogant. In plaas daarvan dat ons van die begin af na God toe gaan en luister en doen wat Hy sê.

Ons noem dit ABC-godsdiens. Ons is geneig om Alles Behalwe Christus mense te wees. Ons gaan soek orals behalwe by Christus vir oplossings.

Ons moet eerder Alles Begin by Christus mense wees. Ons moet eerste na Hom toe gaan.

Na alles gaan doen Naäman tog wat Elisa van hom vra en hy word genees. En in die proses besef hy daar is net een God. Soos ons lees in vers 15: “Ek weet nou, daar is geen God op die hele aarde behalwe in Israel nie.”  

M.a.w. hy kom tot bekering. Wanneer God so in jou lewe werk, kan jy nie anders as om te verander nie.

Dan gebeur daar ‘n interessante ding. In vers 17 lees ons dit: “Toe sê Naäman: As u dan nie iets wil hê nie, wil u nie asseblief vir my twee muilvragte grond laat kry nie? Daarop wil ek brandoffers en ander diereoffers bring, net aan die Here, nie langer aan enige ander God nie.”

In die Ou Testament tyd het die mense geglo dat ‘n god net in ‘n spesifieke area gewoon, daarom dat Naäman gesê het, daar is geen God behalwe die God in Israel nie. Nadat hy genees en verander is, begin hy vir God ook nou in sy eie land aanbid. Op daai manier word God nou ook in ‘n ander land erken en aanbid.

Kom ek som dit alles op.

God gebruik ‘n slawe dogtertjie as ‘n getuie in ‘n heidense soldaat se lewe.

Sy gee wat sy het om te gee – haar vergifnis en liefde.

En in die proses word Naäman genees, hy kom tot bekering en hy word dan ‘n getuie van God in sy eie land.

Wat ons moet hoor. Daar is baie Naämans waar ons elke dag ons lewens leef. Mense wat behoefte het en nodig het om nuut te begin. Vraag is: Is jy bereid om die slawedogtertjie vir hulle te wees?